Web3'ün Yeni Dalgası: DePIN Projelerinin Yükselişi ve Düşüşü Üzerine Düşünceler

Web3 dünyasında, ekonomik teşvikler ve senaryo paketlemenin eski yöntemleri sürekli tekrar ediyor. Filecoin madencilik makinelerinden GameFi heyecanına, şimdiki DePIN (merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağı) kavramına kadar, her bir dalga yeni umutlar ve zorluklar getirdi.

DePIN'in ortaya çıkışı, Web3'e daha fazla hayal gücü alanı getirmiş gibi görünüyor. Sanal dünyadaki oyunlarla karşılaştırıldığında, gerçek hayattaki elektrik, iletişim, ulaşım ve enerji daha "gerçek değer" taşıyor gibi görünüyor. Ancak, bu projelerin gerçek hayatta uygulanışını ve ekonomik modellerini derinlemesine incelediğimizde, bazı endişe verici durumlarla karşılaşıyoruz.

Şu anda, DePIN pazarında %60'tan fazla cihaz tedarikçisi Shenzhen Huaqiangbei'den gelmektedir ve bu cihazların fiyatları genellikle toptan fiyatının 30-50 katıdır. Çoğu donanım yatırımcısı, kayıplarla başa çıkmak zorunda kalıyor ve satın aldıkları DePIN token'lerinin de pek bir sıçrama belirtisi yok. Yatırımcılar sadece cüzdanlarının küçülmesini izlemek zorunda kalıyor, "ekosistem uygulaması" ve "bir sonraki airdrop" için belirsiz bir şekilde bekliyorlar. Bu durum, bu gerçekten bir altyapı inovasyonu mu yoksa başka bir "ölü beden üzerinden yeniden canlandırma" donanım dolandırıcılığı mı olduğu konusunda soru işaretleri doğuruyor?

Proje Değerlendirmesi: O Tuzağa Düşenlerin Acı Dersleri

Helium: Bir cihaz bulmanın zor olduğu bir durumdan, sorun yaşamadan bir duruma.

Helium, DePIN alanında bir yıldız proje olarak, Helium Hotspot cihazları ile merkeziyetsiz bir LoRaWAN ağı inşa etti. Daha sonra büyük telekom şirketleri ile işbirliği yaparak düşük maliyetli mobil iletişim hizmetleri sundu. Ancak, Helium cihazlarının hikayesi "mağdurların toplanması"nın klasik bir örneği haline geldi. Bir zamanlar birkaç on dolar olan hotspot madencileri 2500 dolara kadar fiyata çıkarıldı ve üç günde geri dönüş sağladığı iddia edildi. Ancak gerçek şu ki: Bazı bölgelerde düğümler resmi olarak yasaklandığı için, çok sayıda yatırımcı büyük kayıplar yaşadı, madenciler sadece süs eşyası haline geldi ve coin fiyatları da büyük ölçüde düştü.

Hivemapper: Yüksek fiyatlı kameralar geri dönüş sağlamıyor

Hivemapper, kullanıcıların sürüş sırasında coğrafi verileri yükleyerek token ödülleri kazanmalarına olanak tanıyan 549 dolarlık bir araç kamerası piyasaya sürdü. Ancak bu "sürüşle kazan" modeli birçok sorunla karşı karşıya: token fiyatı uzun süre düşük kaldı, harita verilerinin kalitesi ve güncellenme sıklığı sorgulanıyor, kapsama alanı sınırlı. Bu projeye donanım satışı ile otuz milyondan fazla dolar kazanç sağlansa da, bu daha çok "cihaz satışı" geliridir ve sağlıklı bir DePIN ekonomik modelinin performansı değildir.

Jambo: Afrika pazarındaki Web3 telefon efsanesi

Jambo, Afrika pazarında 99 dolara mal olan bir Web3 telefonu piyasaya sürdü ve 400 binden fazla satış yaptı, 1.230.000'den fazla cüzdan adresi aktive edildi. Ancak, bunun arkasında bazı popüler tokenlerin fırlayışından yararlanan bir pazarlama faaliyetinin olabileceği iddia ediliyor. Telefon, kullanıcıların JAMBO tokeni kazandığı dApp ile önceden yüklenmiş, ancak tokenin likiditesi ve değeri hala belirsiz. Ayrıca, veri satışının kapalı döngüsünün gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği ve telefon ekosisteminin Web3 kullanıcılarının uzun vadeli kullanım ihtiyaçlarını destekleyip destekleyemeyeceği bilinmemektedir.

Ordz Oyun: Web3 versiyonu retro el konsolu

Ordz Game, 0.01 BTC fiyatıyla ön satışa sunulan "Play to Earn" moduna sahip BitBoy adlı taşınabilir oyun konsolunu piyasaya sürdü ve cihaz bir çıktığı anda tükendi. Ancak, bu projenin temelinde aşağıdaki sorunlar var: Oyun deneyimi sadece retro ROM seviyesinde, yenilikçilik eksik; tokenlerin likiditesi ve gerçek değeri yok; temelde GameFi madencilik modelinin bir kopyası. Projenin oyuncuların uzun süre kalmasını ve gelir getirmesini sağlama yeteneği hala şüpheli.

TON telefon: Yüksek fiyatlı "yaşlı telefonu"?

Bazı tanınmış iletişim yazılımları ve ilgili blockchain projeleri oldukça popülerken, TON telefonu piyasaya sürüldü ve fiyatı 500 dolara yakın. Ancak kullanıcılar bunu "yaşlı telefon hissi" olarak değerlendiriyor, özellikleri sıradan, yalnızca 6G RAM, 128G depolama ve Android 14 sistemine sahip. Telefon kılıfı hediyeli olarak sunulmasına ve "airdrop beklentisi" olduğu iddia edilmesine rağmen, airdrop kalitesi diğer benzer projelerden çok daha düşük, UI/UX'te de belirgin bir farklılık yok, telefonun kendisi yenilikten yoksun.

Starpower: Pahalı Akıllı Priz

Starpower, tanınmış bir kamu zinciri ekosisteminde bir akıllı enerji DePIN projesi olarak kendini tanıtmaktadır ve akıllı prizler, araç şarj cihazları, piller gibi donanımlar satmaktadır. Bir priz 100 dolara satılmakta, oysa benzer ürünler diğer platformlarda yalnızca 91 yuan'a satılmaktadır. Proje şirketi yeni kurulmuş olup, teknolojisi şeffaf değildir, ekosistem teşvikleri henüz netleşmemiştir ve esasen cihazları satmak için "hikaye anlatımı"na dayanmaktadır.

DePIN'in Geleceği: Zorluklar ve Beklentiler

DePIN temelde Web3 "ekonomik teşvik modeli"nin gerçek fiziksel dünyaya uzatma denemesidir. Teorik olarak, gerçek altyapıyı (örneğin iletişim, enerji, harita, cihazlar) merkeziyetsiz hale getirme potansiyeline sahiptir, büyük ölçekli kullanıcı ağ etkileri oluşturabilir, token tasarımı ile adil teşvik ve şeffaf yönetim sağlayabilir.

Ancak, mevcut aşamadaki DePIN projeleri çoğunlukla "donanım satışı"na dayanarak perakende yatırımcıları hedeflemektedir. Donanım özelliklerine sahip token modeli genellikle "hava + balon" birleşimidir, sözde "ekosistem güçlendirme" genellikle KOL paketleme, çizim anlatımı ve airdrop beklentilerine dayanarak yeni kullanıcıları çekmektedir. Birçok proje sahibi, donanım tedarik zincirinden gelmekte olup, esasen "tedarik zinciri + aşırı fiyatlandırma" ile ekipman gelirleri elde etmektedir, gerçek anlamda bir ağ inşa etmek yerine.

Gerçekten başarılı DePIN projeleri, güçlü bir arz-talep modeli tasarımı, şeffaf ve sürekli teşvik mekanizmaları ile donanım ve altyapı alanında derin bir anlayış gerektirir. Mevcut DePIN pazarındaki en büyük balon, çoğu projenin gerçek sorunları çözmekle değil, kavramları paketleyerek kullanıcıları sömürmekle uğraşmasıdır. Donanım "vadeli" türde bir spekülasyon aracı haline geldiğinde, cihaz token'ları değersiz "dijital çek" haline geldiğinde ve tüm anlatımlar airdrop beklentileri etrafında döndüğünde, DePIN Web3'ün bir başka Ponzi döngüsüne dönüşmüştür.

Geleceğe baktığımızda, donanım satışı yapmadan, hikaye anlatmadan, yalnızca gerçek kullanım ve gerçek gelirle ayakta kalan DePIN projelerini görmeyi umuyoruz. Ancak böylece DePIN, fiziksel altyapıyı yenileme ve merkeziyetsiz ağlar yaratma büyük vizyonunu gerçekten gerçekleştirebilir.