Yazar: Ken Alabi, CoinTelegraph; Çeviri: Tao Zhu, Jinse Caijing
Her dört yılda bir, yani Bitcoin yarılanmasının ardından birkaç ay içinde, blok zinciri ekosistemi kamuoyunun dikkatini çeker. Bu dönem genellikle bir yıldan fazla sürer ve temel ekonomik prensipler tarafından yönlendirilir: Varlık arzı azaldığında ve talep sabit veya artış gösterdiğinde, değeri genellikle yükselir. Tarihsel olarak, bu arz şoku Bitcoin'in hakim olduğu piyasa değer artışını tetiklemiş ve kullanıcıların, geliştiricilerin, yatırımcıların ve politika yapıcıların ilgi ve katılımında bir artışa neden olmuştur.
Bu yarılanma sonrası dönemlerde, blockchain sektörü projelerini, teknolojik yeniliklerini ve potansiyel faydalarını sergiledi. Önceki herhangi bir döngü, belirli bir alanda mevcut teknolojiyi açıkça aşan bir blockchain uygulaması üretmedi. Ancak, blockchain'in temel avantajları - özel anahtar şifrelemesi ile sağlanan değişmezlik, veri şeffaflığı ve kullanıcı varlıkları üzerindeki egemenlik - yenilikçileri çekmeye devam ediyor. Bu özellikler, sınır tanımayan ödeme sistemleri, DeFi, oyun içi varlıkların kaydını tutan oyun sistemleri, hayran ve sadakat tokenları, şeffaf bağış ve hayırsever harcama sistemleri, tarımsal sübvansiyonlar ve kredi takibi gibi birçok alanda yaratıcı bir şekilde uygulanmıştır.
Geçmiş dönemler blok zincirinin potansiyelini vurgulasa da, bir sonraki dönemde aşağıda açıklandığı gibi yeni kullanım senaryolarının denenmesi bekleniyor.
Geçmiş Yarılanma Dönemlerinin Dersleri
2012 yılında yarılanmanın ardından bir süre, aracısız ve sınır tanımayan ödeme sisteminin potansiyelini ortaya koydu. Bitcoin'in ortaya çıkmasından önce, aracılı ödemeler ve yavaş uluslararası işlemler normdu - uluslararası para transferleri birkaç gün sürüyordu ve çeklerin clearance işlemleri de aynı şekilde yavaştı. Bitcoin, kesintisiz ödemelerin geleceğini ima etti ve erken benimseyenler, Bitcoin kabul eden işletmelerin sayısını takip etti. Ancak ölçeklenebilirlik sorunları ve sürekli artan işlem maliyetleri bu faydayı sınırladı. İronik bir şekilde, birçok blockchain ağı, büyümeyi engelleyen ücret yapısıyla kendi başarılarını engelledi. Bu döngü, özellikle yarılanmadan 20 ay sonra meydana gelen Mt. Gox hack olayıyla güvenlik açıklarıyla sona erdi.
2016 yılı döngüsü, ilk token arzı (ICO)'nın patlayıcı büyümesine neden olarak, risk sermayesinin elde edilmesini demokratikleştirdi. Artık sıradan bireyler erken aşama projelere yatırım yapabilir - bu fırsat bir zamanlar yalnızca büyük finansal kurumlara aitti. Ancak piyasada sadece beyaz kağıtlar tarafından desteklenen tokenlarla dolu. Yatırımcı koruması ve hesap verebilirliğinin eksikliği, birçok ICO'nun hızla çökmesine neden oldu. O dönemin çoğu projeleri artık geçerliliğini yitirmiş durumda ve hatta en büyük ICO'lar bile artık ilk 100 blockchain projesi arasında yer almıyor.
2020 yılında, üç ana trend öne çıktı: DeFi projeleri, NFT ve oyun oynarken kazanma (P2E). DeFi projeleri, herhangi bir ekonomik faaliyet desteği olmaksızın, daha fazla token basarak %100'ü aşan sürdürülemez getiriler vaat ediyor. Benzer şekilde, bazıları yalnızca piksel sanatı olan NFT'lerin değeri de oldukça yüksek ve değerini koruyamıyor. Beklenen büyük sanal kabul sağlanamadıkça, metaverse'ün heyecanı da yavaş yavaş azalıyor. P2E oyunları, enflasyon token ekonomisine dayanıyor; büyüme durakladığında, bu çöker ve bu modellerin kırılganlığını ortaya çıkarır.
2024 yılındaki yarılanma dönemi, ABD Bitcoin ETF'sinin onaylanmasına dayalı olarak başlayacak ve kripto parayı geleneksel finansal piyasalara resmi olarak entegre edecektir. Bu girişim, blok zinciri topluluğunun demokrasi süreçlerini giderek daha fazla etkilemesiyle birlikte, önemli bir dönüşümü işaret ediyor.
Bu, kripto varlıklarının finansal sistemin dışından ziyade içinde olduğu ilk kez, teknolojiye karşı doğrudan bir düşmanlıktan ziyade dengeli bir düzenlemeye yol açma potansiyeline sahip. İnsanlar özünde faydasını gördüler ve tartıştılar. ABD, özellikle ABD'nin önceki diğer teknolojik yeniliklerde ve ilerlemelerde oynadığı rol göz önüne alındığında, iyiye işaret eden blok zinciri teknolojisinin benimsenmesinde öncü bir rol oynamaya hazır. Bir sonraki soru şu: Bu entegrasyon ne kadar ileri gidecek? Halihazırda kripto varlıklarına sahip olan bir veya iki ülke yerine, ulusal rezervlerine kripto varlıkları ekleyen daha fazla ülke görecek miyiz? Düzenleyici gelişmelere ek olarak, bu döngü sırasında incelemeye hazır birkaç blok zinciri uygulaması vardır.
Gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesi ve finansmanlarının dağıtılması ilgi görmektedir. RWA, varlık sahiplerinin blockchain tabanlı finansmandan doğrudan faydalanmalarını sağlar. Anahtar alanlar arasında gayrimenkul ve konut finansmanı, hisse senetleri, tahviller, hazine bonoları, tarımsal finansman, DePIN ve DePUT bulunmaktadır.
Blok zinciri-AI iş birliği
AI ve blok zinciri birleşimi, güçlü bir güç haline gelmektedir. AI modellerinin merkeziyetsiz yönetimi ve güvenli veri işleme, özellikle gizlilik açısından yeni çözümler sunmaktadır. AI, şifreli verileri yöneterek, yalnızca sahiplerine (sahiplerinin talimatlarına göre) veya belirli koşullar altında yetkilendirilmiş kolluk kuvvetlerine (blok zincirinin yapısına bağlı olarak) veri veya veri kanıtı ifşa ederek ZK-SNARK gibi çözümleri aşabilir.
mikro ticaret
Yüksek işletme maliyetleri nedeniyle, geleneksel finansal sistem mikro işlemleri destekleyemez. Düşük maliyetli işlem modeli sayesinde, blok zinciri mikro ödemeler için doğal olarak uygundur, özellikle içerik tüketimi açısından. Bu, medyadaki eski paketleme uygulamalarını ortadan kaldırabilir ve kesintisiz ödeme çağını teşvik edebilir.
Memecoins ve Ünlü Tokenleri
Memecoinler hızla arttı, şu anda piyasa değeri bakımından ilk 100'de yer alan tokenlerden neredeyse 10'u var, ama hemen hemen hiç gerçek bir faydası yok. Düşük maliyetli blok zincirleri ve kullanıcı dostu token oluşturma araçları bu trendi besliyor. Tanınmış kamu figürleri tarafından ya da tanınmış kamu figürleri etrafında oluşturulan meme tokenleri de giderek daha popüler hale geliyor, ancak çoğu da aynı şekilde pratiklikten yoksun.
stabilcoin
Stablecoin'lar geleneksel finans ile blockchain'i bağlamaya devam ediyor. Daha hızlı ve daha ucuz blockchain'lerin bu döngüyü domine etmesiyle birlikte, stablecoin'ler ödemelerde yaygın bir şekilde kullanılmakta, yavaş çek hesaplamaları ve pahalı sınır ötesi transferler gibi geleneksel sistemlere meydan okumaktadır. Düzenleyici netlik, stablecoin'lerin ana akıma kabulünü teşvik edebilir.
Erken veriler neleri ortaya koyuyor
Toronet Research, 2024 yılının Ocak ayından Mayıs ayına kadar çeşitli tokenlerin performansını takip etti ve Aralık ayındaki trendleri tahmin etti. Araştırma sonuçları:
Veriler, 2025 Ocak fiyat artış oranına göre sıralanmıştır. Kaynak: Toronet Araştırma, Ocak 2025.
Veriler, memecoin, AI ile ilgili tokenler ve RWA tokenlerinin erken büyümenin öncüsü olduğunu gösteriyor. Diğer gözlemler arasında, tüm kategorilerin işlem hacminde bir artış yaşandığı ve bu durumun blockchain projelerine olan ilgi ve katılımın her dört yılda bir arttığı dönemlerde yaygın olduğu görülüyor. DePIN projeleri döngünün başında çok fazla büyüme yaşamamış olabilir, ancak bir veya daha fazla yenilikçi projenin bazı atılımlar gerçekleştirmesi mümkün. 2. katman projelerinin büyümesi, 1. katman projelerinin büyümesini aşmış ya da ikincisinin yaşayacağı büyümenin çoğunu emmiştir. 2025 Ocak ayındaki sonuçlar aşağıdaki gibi grafik halinde sunulmuştur.
2025 Ocak fiyat artış trendi çubuk grafiği. Kaynak: Toronet Araştırma.
CoinGecko'nun 2024 yılı üçüncü çeyrek kripto endüstri raporu, ağ trafiğine göre popüler kategorileri gözden geçiriyor ve ilk üç kategori benzer bulgular ortaya koyuyor. Toronet Araştırma'nın raporunda yer alan bir başka gözlem ise, geçmiş dönemlerde gördüğümüz gibi, önceki döngüde heyecan yaratan düşük kullanışlı uygulama alanları, örneğin 2017 yılındaki ICO'lar ve 2021 yılındaki NFT'ler, genellikle bir sonraki döngüde reddediliyor. Geliştiriciler ve endüstri liderleri, yeni benimseyenleri sürdürülebilir, kullanışlılık odaklı projelere yönlendirmek için çaba göstermelidir, böylece piyasa dalgalanmalarını azaltabilir ve yatırımcıların hayal kırıklıklarını en aza indirebilir. Bu, dört yılda bir yaşanan çöküş ve yükseliş döngülerinin şiddetini ve hayal kırıklığı yaşayanların miktarını ve derecesini azaltacaktır; birçok kişi memecoin'leri kovalamak için sıraya girmiş durumda ve nihayetinde değersiz airdropları boşuna harcayacaklar.
Bu döngüyü kıracak mıyız?
Mevcut döngü, blok zincirine bugüne kadar kalıcı bir etki yaratmak için en önemli fırsatı sunuyor. Artan kurumsal konsolidasyon, daha düşünceli düzenleyici taahhütler ve gerçek dünya faydasına geçişle birlikte, sektör anlamlı bir büyümeye hazırlanıyor. Blok zinciri çözümlerinin daha geniş ekonomide artan kabulü ve entegrasyonunun yanı sıra düşünceli düzenlemelerin getirilme potansiyeli, bu döngüde her zamankinden daha iyi sonuçlara yol açabilir.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Blok Zinciri'nin bir sonraki büyük atılımı: Ne üzerine takip etmeliyiz?
Yazar: Ken Alabi, CoinTelegraph; Çeviri: Tao Zhu, Jinse Caijing
Her dört yılda bir, yani Bitcoin yarılanmasının ardından birkaç ay içinde, blok zinciri ekosistemi kamuoyunun dikkatini çeker. Bu dönem genellikle bir yıldan fazla sürer ve temel ekonomik prensipler tarafından yönlendirilir: Varlık arzı azaldığında ve talep sabit veya artış gösterdiğinde, değeri genellikle yükselir. Tarihsel olarak, bu arz şoku Bitcoin'in hakim olduğu piyasa değer artışını tetiklemiş ve kullanıcıların, geliştiricilerin, yatırımcıların ve politika yapıcıların ilgi ve katılımında bir artışa neden olmuştur.
Bu yarılanma sonrası dönemlerde, blockchain sektörü projelerini, teknolojik yeniliklerini ve potansiyel faydalarını sergiledi. Önceki herhangi bir döngü, belirli bir alanda mevcut teknolojiyi açıkça aşan bir blockchain uygulaması üretmedi. Ancak, blockchain'in temel avantajları - özel anahtar şifrelemesi ile sağlanan değişmezlik, veri şeffaflığı ve kullanıcı varlıkları üzerindeki egemenlik - yenilikçileri çekmeye devam ediyor. Bu özellikler, sınır tanımayan ödeme sistemleri, DeFi, oyun içi varlıkların kaydını tutan oyun sistemleri, hayran ve sadakat tokenları, şeffaf bağış ve hayırsever harcama sistemleri, tarımsal sübvansiyonlar ve kredi takibi gibi birçok alanda yaratıcı bir şekilde uygulanmıştır.
Geçmiş dönemler blok zincirinin potansiyelini vurgulasa da, bir sonraki dönemde aşağıda açıklandığı gibi yeni kullanım senaryolarının denenmesi bekleniyor.
Geçmiş Yarılanma Dönemlerinin Dersleri
2012 yılında yarılanmanın ardından bir süre, aracısız ve sınır tanımayan ödeme sisteminin potansiyelini ortaya koydu. Bitcoin'in ortaya çıkmasından önce, aracılı ödemeler ve yavaş uluslararası işlemler normdu - uluslararası para transferleri birkaç gün sürüyordu ve çeklerin clearance işlemleri de aynı şekilde yavaştı. Bitcoin, kesintisiz ödemelerin geleceğini ima etti ve erken benimseyenler, Bitcoin kabul eden işletmelerin sayısını takip etti. Ancak ölçeklenebilirlik sorunları ve sürekli artan işlem maliyetleri bu faydayı sınırladı. İronik bir şekilde, birçok blockchain ağı, büyümeyi engelleyen ücret yapısıyla kendi başarılarını engelledi. Bu döngü, özellikle yarılanmadan 20 ay sonra meydana gelen Mt. Gox hack olayıyla güvenlik açıklarıyla sona erdi.
2016 yılı döngüsü, ilk token arzı (ICO)'nın patlayıcı büyümesine neden olarak, risk sermayesinin elde edilmesini demokratikleştirdi. Artık sıradan bireyler erken aşama projelere yatırım yapabilir - bu fırsat bir zamanlar yalnızca büyük finansal kurumlara aitti. Ancak piyasada sadece beyaz kağıtlar tarafından desteklenen tokenlarla dolu. Yatırımcı koruması ve hesap verebilirliğinin eksikliği, birçok ICO'nun hızla çökmesine neden oldu. O dönemin çoğu projeleri artık geçerliliğini yitirmiş durumda ve hatta en büyük ICO'lar bile artık ilk 100 blockchain projesi arasında yer almıyor.
2020 yılında, üç ana trend öne çıktı: DeFi projeleri, NFT ve oyun oynarken kazanma (P2E). DeFi projeleri, herhangi bir ekonomik faaliyet desteği olmaksızın, daha fazla token basarak %100'ü aşan sürdürülemez getiriler vaat ediyor. Benzer şekilde, bazıları yalnızca piksel sanatı olan NFT'lerin değeri de oldukça yüksek ve değerini koruyamıyor. Beklenen büyük sanal kabul sağlanamadıkça, metaverse'ün heyecanı da yavaş yavaş azalıyor. P2E oyunları, enflasyon token ekonomisine dayanıyor; büyüme durakladığında, bu çöker ve bu modellerin kırılganlığını ortaya çıkarır.
2024 yılındaki yarılanma dönemi, ABD Bitcoin ETF'sinin onaylanmasına dayalı olarak başlayacak ve kripto parayı geleneksel finansal piyasalara resmi olarak entegre edecektir. Bu girişim, blok zinciri topluluğunun demokrasi süreçlerini giderek daha fazla etkilemesiyle birlikte, önemli bir dönüşümü işaret ediyor.
Bu, kripto varlıklarının finansal sistemin dışından ziyade içinde olduğu ilk kez, teknolojiye karşı doğrudan bir düşmanlıktan ziyade dengeli bir düzenlemeye yol açma potansiyeline sahip. İnsanlar özünde faydasını gördüler ve tartıştılar. ABD, özellikle ABD'nin önceki diğer teknolojik yeniliklerde ve ilerlemelerde oynadığı rol göz önüne alındığında, iyiye işaret eden blok zinciri teknolojisinin benimsenmesinde öncü bir rol oynamaya hazır. Bir sonraki soru şu: Bu entegrasyon ne kadar ileri gidecek? Halihazırda kripto varlıklarına sahip olan bir veya iki ülke yerine, ulusal rezervlerine kripto varlıkları ekleyen daha fazla ülke görecek miyiz? Düzenleyici gelişmelere ek olarak, bu döngü sırasında incelemeye hazır birkaç blok zinciri uygulaması vardır.
Gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesi ve finansmanlarının dağıtılması ilgi görmektedir. RWA, varlık sahiplerinin blockchain tabanlı finansmandan doğrudan faydalanmalarını sağlar. Anahtar alanlar arasında gayrimenkul ve konut finansmanı, hisse senetleri, tahviller, hazine bonoları, tarımsal finansman, DePIN ve DePUT bulunmaktadır.
Blok zinciri-AI iş birliği
AI ve blok zinciri birleşimi, güçlü bir güç haline gelmektedir. AI modellerinin merkeziyetsiz yönetimi ve güvenli veri işleme, özellikle gizlilik açısından yeni çözümler sunmaktadır. AI, şifreli verileri yöneterek, yalnızca sahiplerine (sahiplerinin talimatlarına göre) veya belirli koşullar altında yetkilendirilmiş kolluk kuvvetlerine (blok zincirinin yapısına bağlı olarak) veri veya veri kanıtı ifşa ederek ZK-SNARK gibi çözümleri aşabilir.
mikro ticaret
Yüksek işletme maliyetleri nedeniyle, geleneksel finansal sistem mikro işlemleri destekleyemez. Düşük maliyetli işlem modeli sayesinde, blok zinciri mikro ödemeler için doğal olarak uygundur, özellikle içerik tüketimi açısından. Bu, medyadaki eski paketleme uygulamalarını ortadan kaldırabilir ve kesintisiz ödeme çağını teşvik edebilir.
Memecoins ve Ünlü Tokenleri
Memecoinler hızla arttı, şu anda piyasa değeri bakımından ilk 100'de yer alan tokenlerden neredeyse 10'u var, ama hemen hemen hiç gerçek bir faydası yok. Düşük maliyetli blok zincirleri ve kullanıcı dostu token oluşturma araçları bu trendi besliyor. Tanınmış kamu figürleri tarafından ya da tanınmış kamu figürleri etrafında oluşturulan meme tokenleri de giderek daha popüler hale geliyor, ancak çoğu da aynı şekilde pratiklikten yoksun.
stabilcoin
Stablecoin'lar geleneksel finans ile blockchain'i bağlamaya devam ediyor. Daha hızlı ve daha ucuz blockchain'lerin bu döngüyü domine etmesiyle birlikte, stablecoin'ler ödemelerde yaygın bir şekilde kullanılmakta, yavaş çek hesaplamaları ve pahalı sınır ötesi transferler gibi geleneksel sistemlere meydan okumaktadır. Düzenleyici netlik, stablecoin'lerin ana akıma kabulünü teşvik edebilir.
Erken veriler neleri ortaya koyuyor
Toronet Research, 2024 yılının Ocak ayından Mayıs ayına kadar çeşitli tokenlerin performansını takip etti ve Aralık ayındaki trendleri tahmin etti. Araştırma sonuçları:
Veriler, 2025 Ocak fiyat artış oranına göre sıralanmıştır. Kaynak: Toronet Araştırma, Ocak 2025.
Veriler, memecoin, AI ile ilgili tokenler ve RWA tokenlerinin erken büyümenin öncüsü olduğunu gösteriyor. Diğer gözlemler arasında, tüm kategorilerin işlem hacminde bir artış yaşandığı ve bu durumun blockchain projelerine olan ilgi ve katılımın her dört yılda bir arttığı dönemlerde yaygın olduğu görülüyor. DePIN projeleri döngünün başında çok fazla büyüme yaşamamış olabilir, ancak bir veya daha fazla yenilikçi projenin bazı atılımlar gerçekleştirmesi mümkün. 2. katman projelerinin büyümesi, 1. katman projelerinin büyümesini aşmış ya da ikincisinin yaşayacağı büyümenin çoğunu emmiştir. 2025 Ocak ayındaki sonuçlar aşağıdaki gibi grafik halinde sunulmuştur.
2025 Ocak fiyat artış trendi çubuk grafiği. Kaynak: Toronet Araştırma.
CoinGecko'nun 2024 yılı üçüncü çeyrek kripto endüstri raporu, ağ trafiğine göre popüler kategorileri gözden geçiriyor ve ilk üç kategori benzer bulgular ortaya koyuyor. Toronet Araştırma'nın raporunda yer alan bir başka gözlem ise, geçmiş dönemlerde gördüğümüz gibi, önceki döngüde heyecan yaratan düşük kullanışlı uygulama alanları, örneğin 2017 yılındaki ICO'lar ve 2021 yılındaki NFT'ler, genellikle bir sonraki döngüde reddediliyor. Geliştiriciler ve endüstri liderleri, yeni benimseyenleri sürdürülebilir, kullanışlılık odaklı projelere yönlendirmek için çaba göstermelidir, böylece piyasa dalgalanmalarını azaltabilir ve yatırımcıların hayal kırıklıklarını en aza indirebilir. Bu, dört yılda bir yaşanan çöküş ve yükseliş döngülerinin şiddetini ve hayal kırıklığı yaşayanların miktarını ve derecesini azaltacaktır; birçok kişi memecoin'leri kovalamak için sıraya girmiş durumda ve nihayetinde değersiz airdropları boşuna harcayacaklar.
Bu döngüyü kıracak mıyız?
Mevcut döngü, blok zincirine bugüne kadar kalıcı bir etki yaratmak için en önemli fırsatı sunuyor. Artan kurumsal konsolidasyon, daha düşünceli düzenleyici taahhütler ve gerçek dünya faydasına geçişle birlikte, sektör anlamlı bir büyümeye hazırlanıyor. Blok zinciri çözümlerinin daha geniş ekonomide artan kabulü ve entegrasyonunun yanı sıra düşünceli düzenlemelerin getirilme potansiyeli, bu döngüde her zamankinden daha iyi sonuçlara yol açabilir.