Yazar: 2077Research Kaynak: X, @2077Research Çeviri:善欧巴, Altın Finans
Rollups 2.0 serisi'nin ilk makalesinde, Layer 1 (L1) tabanlı bir rollup'ı tartıştık - bu, merkeziyetsizliğin en yüksek olduğu ve Ethereum ile uyumlu bir şekilde rollup yönetimi için kullanılan bir yöntemdir. İşlemlerin sıralanması görevini Ethereum L1'e devrederek, L1 tabanlı rollup, L1'in merkeziyetsizliğinden, sadeliğinden ve aktifliğinden yararlanırken aynı zamanda diğer avantajları da sunar.
Bugün makalemizde rollup'ın bir sonraki evrimi olan Booster Rollups'ı keşfedeceğiz. Booster Rollups, yalnızca L1 tabanlı rollup'ların üzerine inşa edilmekle kalmaz, aynı zamanda Ethereum'un bileşenliğini (Composability) daha da genişletir. Peki, bu bileşenliği gerçekten nasıl genişletebiliriz?
Mevcut L2 alanının sorunları
L2 ağının amaçlandığı gibi çalıştığından emin olmak için genellikle ek kontroller gerekir. Bununla birlikte, ana uzlaşma ve yürütme süreci hala doğrudan L1'de gerçekleşir. Bu, L2'nin işlevselliği genişletirken (örneğin, zincir dışı EVM yürütme), aynı zamanda ek karmaşıklık da eklediği anlamına gelir. Bu ek mantık ideal olmasa da, nihai hedef operasyonları standartlaştırmak ve yalnızca standart EVM'lere güvenmektir.
Standartlaşma Farklı L2'ler arasında sorunsuz işlem değişimi sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu amaca ulaşmak için, birden fazla zincir üzerinde işlem yapabilen yeni bir işlem türüne ihtiyaç duyulabilir.
Bu sistemde bir işlem daha küçük alt işlemler oluşturabilir. Her alt işlem aşağıdaki bilgileri içerir:
Kaynak zincirinin ID'si
Hedef zincirin kimliği
Girdi verileri (örneğin çağıran, adres ve çağrı verisi)
Hedef zincir tarafından üretilen çıktı
Bu ticaret verisinin iki ana işlevi:
Giriş olarak kaynak zincirinde
Katılımcıların hedef zincirle doğrudan etkileşime girmeden çıktıları doğrudan görmelerine olanak tanır.
Hedef zincir üzerinde giriş ve çıkışların tutarlılığını doğrulama
Verilen bir girdinin beklenen çıktıyı ürettiğini doğrulamak için kullanılır.
Bu şekilde, her bir zincir kendi işlemlerini bağımsız olarak doğrulayabilirken, işlem formatına ve girdi paylaşım standartlarına uyar.
Bu yaklaşım, blok geçerliliğini sağlamak için tanıdık L1 doğrulama sözleşmesini kullanarak blok doğrulamasını basit tutar. Bu paylaşılan standart ve zincirler arası işlemlerin geliştirilmiş yolu, L2 ağının gelecekteki gelişimi için sağlam bir temel oluşturur ve aynı zamanda Booster Rollup'ları Ethereum ekosisteminin gelişimini yönlendirmenin anahtarı haline getirir.
Booster Rollups'un Farkı Nedir?
Booster Rollups, işlemleri L1 üzerinde gerçekleştirme şekline benzer bir biçimde ele alır, L1'in durumuna erişim sağlarlar ancak bağımsız bir depolamaya sahiptirler, bu da yürütme ve depolamanın L2'ye genişletilmesine olanak tanır. Her L2, L1'in blok alanını genişleterek, işlem işleme ve veri depolamayı daha geniş bir alana dağıtır.
Hayal edin, yalnızca bir kez dağıtılmış merkeziyetsiz bir uygulama (dapp), otomatik olarak tüm Layer 2 (L2) ağlarına ölçeklenebilir. Daha fazla blok alanına ihtiyaç duyulursa, yalnızca daha fazla Booster Rollups eklemek yeterlidir, ek yapılandırma gerektirmeden. Bu, geliştiricilerin iş yükünü, yeniden dağıtım maliyetini veya ek karmaşıklığı artırmayacağı anlamına gelir.
Kısacası, Booster Rollups, dizüstü bilgisayarınıza daha fazla CPU veya SSD eklemek gibidir: performansı artırır, uygulamaların daha verimli çalışmasını sağlar ve aynı zamanda ölçeklenmeyi kolaylaştırır.
Teknik açıdan, Booster Rollups "işlem yürütme ve depolamayı birden fazla parçaya dağıtma" olarak tanımlanabilir.
Booster Rollups'un Çalışma Prensibi
İster Optimist Rollup (Optimistic Rollup) ister Sıfır Bilgi Rollup (ZK Rollup) olsun, Booster işlevi kullanılabilir. Ancak, tüm Rollup'ların tam bir artırıma (Full Boosting) ihtiyacı yoktur; bazı Rollup'lar L2'ye özgü optimizasyonlar aracılığıyla fayda sağlayabilir.
Eğer hedef, yerel Ethereum ölçeklenmesini sağlamaksa, en iyi geliştirme senaryosu L1 tabanlı Rollup üzerinde gerçekleştirilmesidir. L1 doğrulayıcılarının tüm Boosted ağının bloklarını önermesine izin vererek Ethereum'u sorunsuz bir şekilde ölçeklendirmek.
Boosted Rollups, mevcut Rollup ekosisteminde yaygın olarak bulunan parçalanma sorununu da çözmektedir. L1 tabanlı sıralama mekanizması (Based Sequencing) sayesinde, yalnızca L1 sıralama avantajlarını korumakla kalmaz, aynı zamanda tüm L2 Booster ağları içinde atomik çapraz Rollup işlemleri de getirir. Bu tasarım, Ethereum'un başından beri hayal ettiği ölçeklenme vizyonunu gerçekleştirmiştir - hem entegre hem de ölçeklenebilir; Ethereum'un büyüme zorluklarına yönelik birleştirilmiş bir çözüm sunmaktadır.
Booster Rollups doğal olarak senkronize birleştirilebilirliği desteklediği için bu rollup modeli, parçalanmışlıkla başa çıkma veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma sorununu ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) her L2'de kullanılabilir ve kullanıcılara kesintisiz bir Ethereum deneyimi sunar.
Booster Rollups kullanarak, geliştiriciler dapp'lerini birden fazla L2'ye yeniden dağıtmak zorunda kalmadan ölçeklendirebilirler. Sadece L1'de bir kez dağıtarak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak ölçeklenir, bu da geliştirme ve dağıtım sürecini büyük ölçüde basitleştirir.
Booster Rollups, doğal olarak senkronize edilebilirliği desteklediği için, bu rollup modeli, parçalanmış işlemleri veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma sorununu ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps), her L2 üzerinde kullanılabilir ve kullanıcılara sorunsuz bir Ethereum deneyimi sunar.
Booster Rollups kullanarak, geliştiriciler dapp'lerini birden fazla L2'ye tekrar dağıtmak zorunda kalmadan genişletebilir. Sadece L1 üzerinde bir kez dağıtım yaparak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak genişler ve bu da geliştirme ve dağıtım sürecini büyük ölçüde basitleştirir.
Booster Rollup'ların Avantajları
Şeffaf Ölçeklenebilirlik
Booster Rollups, şeffaf bir şekilde ölçeklenebilirliği artırır, tıpkı sunucu kümesine daha fazla sunucu eklemek gibi. Uygulamalar ek kaynakları sorunsuz bir şekilde kullanabilir, geliştiricilerin karmaşık L2 altyapısını dağıtmalarına gerek kalmadan çözüm genişletebilirler.
Parçalanma sorununu çözmek
Booster Rollup'ları, L1 ve L2'de birleşik bir kullanıcı deneyimi sağlar. Akıllı sözleşmeler tüm ağlarda aynı adresi paylaştığından, kullanıcılar hem L1 hem de L2 ortamlarında tutarlılık ve basitliğin keyfini çıkarabilir.
Dağıtım verimliliği düşük sorununu çözme
Geliştiricilerin L1 üzerinde yalnızca bir kez dağıtım yapması yeterlidir, dapp'ler varsayılan olarak çoklu Rollup'ları destekleyebilir ve güncellemeleri merkezi bir yönetimle yapılır. Kullanıcılar, dış hesap (EOA) veya akıllı cüzdan kullanıyor olsun, tek bir adresle ağlar arası kesintisiz işlem gerçekleştirebilir.
Rollup operatörlerinin çekicilik sorununu çözme
Geliştiricilerin özel bir dağıtım ağı seçmesine gerek yoktur, dapps otomatik olarak çeşitli Rollup ağlarını destekleyecektir. Booster Rollups, L1 tabanlı Rollups ile bir arada kullanılabilir ve önemli ölçüde ölçeklenme sağlar. Ayrıca, tüm L2'lerin Booster Rollups olması gerekmez, bu da karma ağların mümkün olmasını sağlar.
Egemenlik ve güvenliğin artırılması
Booster Rollups, belirli paketleme sözleşmelerine (Wrapper Contracts) olan ihtiyacı ortadan kaldırır, çünkü akıllı sözleşmeler L1 ve L2 üzerinde aynı şekilde çalışır ve kontrol geliştiricilerin elindedir. Her bir dapp için ayrı güvenlik önlemleri uygulayarak, köprü veya belirli bir uygulamaya güvenmek yerine, güvenlik önemli ölçüde artırılmıştır ve tek noktadan arıza riski ortadan kaldırılmıştır.
Booster Rollups'ın Sınırlamaları Hakkında
L2'nin L1 ile tutarlı olmasını sağlamak için, akıllı sözleşmelerin dağıtımı yalnızca L1 ile sınırlı olmalıdır. Bu kısıtlama, L2'ler arasında bir bütünlük sağlamak için gereklidir. Bu, önemli bir kısıtlama değildir çünkü akıllı sözleşmeler, zincir üzerindeki sözleşme adreslerinin farklı zincirler arasında değişiklik gösterebilmesi gibi, veri odaklı bir yaklaşım ile farklı davranışlar sergileyebilir.
L1 paylaşılmış verileri tutmasına rağmen, bu doğrudan ölçeklenebilirliği artırmaz, bu herhangi bir ölçeklenebilir sistemin doğasında olan bir zorluktur. Geliştiriciler, bu etkinin en aza indirilmesi için optimizasyon yapmalıdır. Geleneksel yazılımlarla benzer şekilde, tüm merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) paralel işlemeyi tam olarak kullanamaz. Ancak, bu dapps ayrı L2'lerde çalışsalar bile, tüm kullanıcılar için genel erişilebilirliği korudukları için birlikte çalışabilirlikten fayda sağlayabilirler.
Booster Rollup'lar esasen L1'in bir uzantısıdır, ancak ticaretin yürütülmesi ve depolanması açısından benzersiz mekaniklere sahiptirler. Booster Rollup'ın işlemlerini doğru bir şekilde yorumlamak için L1 ve L2 düğümleri senkronize tutulmalıdır. Olası bir çözüm, işlemleri yürütürken paylaşılan L1 depolama ile L2'ye özgü depolama arasında geçiş yaparak hem L1 hem de L2'yi aynı düğümde çalıştırmaktır.
Sonuç
Booster Rollups, L1 ile sorunsuz entegrasyon sağlayarak işlem verimliliğini ve depolama verimliliğini artıran devrim niteliğinde bir çözüm sunar ve böylece Ethereum'un ölçeklenebilirlik zorluklarıyla başa çıkar. Parçalanma ve verimsiz dağıtım gibi sorunları çözer, geliştiricilerin birden fazla L2'de dapp'leri kolayca ölçeklendirmesine olanak tanırken güvenlik ve egemenliği korur.
Booster Rollups, ölçeklenebilirliği basitleştirerek ve birlikte çalışabilirliği teşvik ederek, daha birleşik ve kullanıcı dostu bir Ethereum ekosisteminin yolunu açar.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Ethereum'un bir sonraki nesil L2 teknolojisi: Booster Rollups'u analiz etme
Yazar: 2077Research Kaynak: X, @2077Research Çeviri:善欧巴, Altın Finans
Rollups 2.0 serisi'nin ilk makalesinde, Layer 1 (L1) tabanlı bir rollup'ı tartıştık - bu, merkeziyetsizliğin en yüksek olduğu ve Ethereum ile uyumlu bir şekilde rollup yönetimi için kullanılan bir yöntemdir. İşlemlerin sıralanması görevini Ethereum L1'e devrederek, L1 tabanlı rollup, L1'in merkeziyetsizliğinden, sadeliğinden ve aktifliğinden yararlanırken aynı zamanda diğer avantajları da sunar.
Bugün makalemizde rollup'ın bir sonraki evrimi olan Booster Rollups'ı keşfedeceğiz. Booster Rollups, yalnızca L1 tabanlı rollup'ların üzerine inşa edilmekle kalmaz, aynı zamanda Ethereum'un bileşenliğini (Composability) daha da genişletir. Peki, bu bileşenliği gerçekten nasıl genişletebiliriz?
Mevcut L2 alanının sorunları
L2 ağının amaçlandığı gibi çalıştığından emin olmak için genellikle ek kontroller gerekir. Bununla birlikte, ana uzlaşma ve yürütme süreci hala doğrudan L1'de gerçekleşir. Bu, L2'nin işlevselliği genişletirken (örneğin, zincir dışı EVM yürütme), aynı zamanda ek karmaşıklık da eklediği anlamına gelir. Bu ek mantık ideal olmasa da, nihai hedef operasyonları standartlaştırmak ve yalnızca standart EVM'lere güvenmektir.
Standartlaşma Farklı L2'ler arasında sorunsuz işlem değişimi sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu amaca ulaşmak için, birden fazla zincir üzerinde işlem yapabilen yeni bir işlem türüne ihtiyaç duyulabilir.
Bu sistemde bir işlem daha küçük alt işlemler oluşturabilir. Her alt işlem aşağıdaki bilgileri içerir:
Kaynak zincirinin ID'si
Hedef zincirin kimliği
Girdi verileri (örneğin çağıran, adres ve çağrı verisi)
Hedef zincir tarafından üretilen çıktı
Bu ticaret verisinin iki ana işlevi:
Katılımcıların hedef zincirle doğrudan etkileşime girmeden çıktıları doğrudan görmelerine olanak tanır.
Verilen bir girdinin beklenen çıktıyı ürettiğini doğrulamak için kullanılır.
Bu şekilde, her bir zincir kendi işlemlerini bağımsız olarak doğrulayabilirken, işlem formatına ve girdi paylaşım standartlarına uyar.
Bu yaklaşım, blok geçerliliğini sağlamak için tanıdık L1 doğrulama sözleşmesini kullanarak blok doğrulamasını basit tutar. Bu paylaşılan standart ve zincirler arası işlemlerin geliştirilmiş yolu, L2 ağının gelecekteki gelişimi için sağlam bir temel oluşturur ve aynı zamanda Booster Rollup'ları Ethereum ekosisteminin gelişimini yönlendirmenin anahtarı haline getirir.
Booster Rollups'un Farkı Nedir?
Booster Rollups, işlemleri L1 üzerinde gerçekleştirme şekline benzer bir biçimde ele alır, L1'in durumuna erişim sağlarlar ancak bağımsız bir depolamaya sahiptirler, bu da yürütme ve depolamanın L2'ye genişletilmesine olanak tanır. Her L2, L1'in blok alanını genişleterek, işlem işleme ve veri depolamayı daha geniş bir alana dağıtır.
Hayal edin, yalnızca bir kez dağıtılmış merkeziyetsiz bir uygulama (dapp), otomatik olarak tüm Layer 2 (L2) ağlarına ölçeklenebilir. Daha fazla blok alanına ihtiyaç duyulursa, yalnızca daha fazla Booster Rollups eklemek yeterlidir, ek yapılandırma gerektirmeden. Bu, geliştiricilerin iş yükünü, yeniden dağıtım maliyetini veya ek karmaşıklığı artırmayacağı anlamına gelir.
Kısacası, Booster Rollups, dizüstü bilgisayarınıza daha fazla CPU veya SSD eklemek gibidir: performansı artırır, uygulamaların daha verimli çalışmasını sağlar ve aynı zamanda ölçeklenmeyi kolaylaştırır.
Teknik açıdan, Booster Rollups "işlem yürütme ve depolamayı birden fazla parçaya dağıtma" olarak tanımlanabilir.
Booster Rollups'un Çalışma Prensibi
İster Optimist Rollup (Optimistic Rollup) ister Sıfır Bilgi Rollup (ZK Rollup) olsun, Booster işlevi kullanılabilir. Ancak, tüm Rollup'ların tam bir artırıma (Full Boosting) ihtiyacı yoktur; bazı Rollup'lar L2'ye özgü optimizasyonlar aracılığıyla fayda sağlayabilir.
Eğer hedef, yerel Ethereum ölçeklenmesini sağlamaksa, en iyi geliştirme senaryosu L1 tabanlı Rollup üzerinde gerçekleştirilmesidir. L1 doğrulayıcılarının tüm Boosted ağının bloklarını önermesine izin vererek Ethereum'u sorunsuz bir şekilde ölçeklendirmek.
Boosted Rollups, mevcut Rollup ekosisteminde yaygın olarak bulunan parçalanma sorununu da çözmektedir. L1 tabanlı sıralama mekanizması (Based Sequencing) sayesinde, yalnızca L1 sıralama avantajlarını korumakla kalmaz, aynı zamanda tüm L2 Booster ağları içinde atomik çapraz Rollup işlemleri de getirir. Bu tasarım, Ethereum'un başından beri hayal ettiği ölçeklenme vizyonunu gerçekleştirmiştir - hem entegre hem de ölçeklenebilir; Ethereum'un büyüme zorluklarına yönelik birleştirilmiş bir çözüm sunmaktadır.
Booster Rollups doğal olarak senkronize birleştirilebilirliği desteklediği için bu rollup modeli, parçalanmışlıkla başa çıkma veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma sorununu ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) her L2'de kullanılabilir ve kullanıcılara kesintisiz bir Ethereum deneyimi sunar.
Booster Rollups kullanarak, geliştiriciler dapp'lerini birden fazla L2'ye yeniden dağıtmak zorunda kalmadan ölçeklendirebilirler. Sadece L1'de bir kez dağıtarak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak ölçeklenir, bu da geliştirme ve dağıtım sürecini büyük ölçüde basitleştirir.
Booster Rollups, doğal olarak senkronize edilebilirliği desteklediği için, bu rollup modeli, parçalanmış işlemleri veya birden fazla L2 arasında geçiş yapma sorununu ortadan kaldırır. Tüm öncelikli merkeziyetsiz uygulamalar (dapps), her L2 üzerinde kullanılabilir ve kullanıcılara sorunsuz bir Ethereum deneyimi sunar.
Booster Rollups kullanarak, geliştiriciler dapp'lerini birden fazla L2'ye tekrar dağıtmak zorunda kalmadan genişletebilir. Sadece L1 üzerinde bir kez dağıtım yaparak, dapp'ler mevcut ve gelecekteki tüm Boosted L2'lere otomatik olarak genişler ve bu da geliştirme ve dağıtım sürecini büyük ölçüde basitleştirir.
Booster Rollup'ların Avantajları
Booster Rollups, şeffaf bir şekilde ölçeklenebilirliği artırır, tıpkı sunucu kümesine daha fazla sunucu eklemek gibi. Uygulamalar ek kaynakları sorunsuz bir şekilde kullanabilir, geliştiricilerin karmaşık L2 altyapısını dağıtmalarına gerek kalmadan çözüm genişletebilirler.
Booster Rollup'ları, L1 ve L2'de birleşik bir kullanıcı deneyimi sağlar. Akıllı sözleşmeler tüm ağlarda aynı adresi paylaştığından, kullanıcılar hem L1 hem de L2 ortamlarında tutarlılık ve basitliğin keyfini çıkarabilir.
Geliştiricilerin L1 üzerinde yalnızca bir kez dağıtım yapması yeterlidir, dapp'ler varsayılan olarak çoklu Rollup'ları destekleyebilir ve güncellemeleri merkezi bir yönetimle yapılır. Kullanıcılar, dış hesap (EOA) veya akıllı cüzdan kullanıyor olsun, tek bir adresle ağlar arası kesintisiz işlem gerçekleştirebilir.
Geliştiricilerin özel bir dağıtım ağı seçmesine gerek yoktur, dapps otomatik olarak çeşitli Rollup ağlarını destekleyecektir. Booster Rollups, L1 tabanlı Rollups ile bir arada kullanılabilir ve önemli ölçüde ölçeklenme sağlar. Ayrıca, tüm L2'lerin Booster Rollups olması gerekmez, bu da karma ağların mümkün olmasını sağlar.
Booster Rollups, belirli paketleme sözleşmelerine (Wrapper Contracts) olan ihtiyacı ortadan kaldırır, çünkü akıllı sözleşmeler L1 ve L2 üzerinde aynı şekilde çalışır ve kontrol geliştiricilerin elindedir. Her bir dapp için ayrı güvenlik önlemleri uygulayarak, köprü veya belirli bir uygulamaya güvenmek yerine, güvenlik önemli ölçüde artırılmıştır ve tek noktadan arıza riski ortadan kaldırılmıştır.
Booster Rollups'ın Sınırlamaları Hakkında
L2'nin L1 ile tutarlı olmasını sağlamak için, akıllı sözleşmelerin dağıtımı yalnızca L1 ile sınırlı olmalıdır. Bu kısıtlama, L2'ler arasında bir bütünlük sağlamak için gereklidir. Bu, önemli bir kısıtlama değildir çünkü akıllı sözleşmeler, zincir üzerindeki sözleşme adreslerinin farklı zincirler arasında değişiklik gösterebilmesi gibi, veri odaklı bir yaklaşım ile farklı davranışlar sergileyebilir.
L1 paylaşılmış verileri tutmasına rağmen, bu doğrudan ölçeklenebilirliği artırmaz, bu herhangi bir ölçeklenebilir sistemin doğasında olan bir zorluktur. Geliştiriciler, bu etkinin en aza indirilmesi için optimizasyon yapmalıdır. Geleneksel yazılımlarla benzer şekilde, tüm merkeziyetsiz uygulamalar (dapps) paralel işlemeyi tam olarak kullanamaz. Ancak, bu dapps ayrı L2'lerde çalışsalar bile, tüm kullanıcılar için genel erişilebilirliği korudukları için birlikte çalışabilirlikten fayda sağlayabilirler.
Booster Rollup'lar esasen L1'in bir uzantısıdır, ancak ticaretin yürütülmesi ve depolanması açısından benzersiz mekaniklere sahiptirler. Booster Rollup'ın işlemlerini doğru bir şekilde yorumlamak için L1 ve L2 düğümleri senkronize tutulmalıdır. Olası bir çözüm, işlemleri yürütürken paylaşılan L1 depolama ile L2'ye özgü depolama arasında geçiş yaparak hem L1 hem de L2'yi aynı düğümde çalıştırmaktır.
Sonuç
Booster Rollups, L1 ile sorunsuz entegrasyon sağlayarak işlem verimliliğini ve depolama verimliliğini artıran devrim niteliğinde bir çözüm sunar ve böylece Ethereum'un ölçeklenebilirlik zorluklarıyla başa çıkar. Parçalanma ve verimsiz dağıtım gibi sorunları çözer, geliştiricilerin birden fazla L2'de dapp'leri kolayca ölçeklendirmesine olanak tanırken güvenlik ve egemenliği korur.
Booster Rollups, ölçeklenebilirliği basitleştirerek ve birlikte çalışabilirliği teşvik ederek, daha birleşik ve kullanıcı dostu bir Ethereum ekosisteminin yolunu açar.